آبزی‌پروری به دلیل محدودیت منابع آب شیرین در جهان، در دریا و اقیانوس رونق یافته است. پرورش ماهی در قفس یکی از روش‌های مناسب در آبزی‌پروری است و در این روش انتخاب ماهی برای پرورش از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین، صرفه اقتصادی تولید و حفظ زیست بوم از اهم مسائل در این روش محسوب می‌گردد. برای انتخاب گونه مناسب ماهی برای پرورش در قفس در منطقه جنوب دریای خزر از تجزیه و تحلیل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب دریا، مقایسه توانایی پرورش برخی از ماهیان بومی و امکان‌سنجی پرورش برخی از ماهیان غیر بومی استفاده شد.
معرفی گونه‌های مناسب برای پرورش در آب‌های شمال کشور
1. ماهی آزاد دریای خزر:
این گونه در قسمت‌های شمالی و جنوبی دریای خزر زیست می‌کند و یکی از گونه‌های با ارزش این دریا محسوب می‌شود و جز بزگترین ماهیان قزل‌آلای مهاجر دریایی است. ماهی آزاد دریای خزر، برعکس بعضی از آزاد ماهیان مهاجر که پس از تخم‌ریزی در رودخانه می‌میرند، به دفعات می‌تواند از دریا به رودخانه‌های مناسب مهاجرت کرده و پس از تخم ریزی به دریا نیز باز گردد. این ماهی دارای طول دوره پرورش 1 الی 2 ساله بوده و به وزن حداکثری ٥/١-٥/٣ کیلوگرم و طول بدنی ١١٠ سانتی‌متری می‌رسد. مشخصات ظاهری این ماهی رنگ نقره‌ای بدن و وجود لکه‌های ستاره‌ای شکل در جوانب بدن می‌باشد. در ماهیان بالغ علاوه بر طول دو برابری باله سینه‌ای نسبت به باله شکمی، باله‌های پشتی و مخرجی دارای نقاط رنگی می‌باشند.
2. ماهی قزل‌آلای رنگین کمان:
ماهی قزل‌آلای رنگین کمان از نوع ماهیان سرد آبی بوده و در زیر گروه ماهی‌های آزاد جای می‌گیرد، دارای بدنی فشرده با حداکثر طول ١٤٠ سانتی‌متر و وزن ٥ کیلوگرم است. خصوصیات ظاهری این ماهی ارزشمند می‌توان به ساقه دمی مرتفع، سر کند و قسمت خارجی باله دمی تقریبا صاف آن اشاره نمود، تعداد فلس بین باله چربی و خط جانبی ١٩-١٤ عدد و به طور متوسط حدود ١٦ عدد می‌باشد. این گونه ماهی دارای اهمیت بسیار زیادی بوده و با خصوصیات منحصر به فرد خود در آب‌های شور، لب‌شور و شیرین و در قفس دریایی، استخر خاکی و حوضچه‌های بتنی قابل پرورش می‌باشد.
این گونه پس از ماهی آزاد دومین گونه مهم پرورشی در قفس محسوب می‌شود و قسمت اعظم تولید قزل‌آلای پرورشی در کشور شیلی به عنوان مهمترین کشور دنیا در پرورش قزل‌آلا در آب شور و لب شور مربوط به پرورش در قفس در دریا است. بر اساس مطالعات شرکت رافا نروژ، امکان پرورش این گونه در قفس‌های دریایی در آب‌های خزر با شوری ١٢ در هزار و دمای ١١-٢٨ درجه‌سانتی‌گراد وجود دارد.
3. فیل ماهی:
گونه فیل ماهی از سایر ماهیان خاویاری به علت داشتن دهانی بزرگ و هلالی شکل و سبیلک‌های فشرده متمایز می‌شود. این ماهی یکی از بزرگترین ماهیان دریای خزر است که طول آن تا ٦ متر و وزن آن تا ١٥٠٠ کیلوگرم نیز می‌رسد. رشد این ماهی در مقایسه با سایر گونه‌های ماهیان خاویاری آهنگ سریعتری دارد به طوری که فیل ماهیان یک ساله به طول ٦٥ – ٢٨ سانتی متری می‌رسند، اما رشد طولی آن از سال چهارم به بعد زندگی کاهش می‌یابد. بر اساس مطالعات انجام شده و با توجه به بومی بودن این ماهی به عنوان گونه مناسب برای پرورش در قفس های دریایی در دریای خزر، معرفی شده است.
4. ماهی سفید دریای خزر:
ماهی سفید یکی از مهمترین ماهیان اقتصادی سواحل ایرانی دریای خزر است که در جایگاه ویژه‌ای در صید و صیادی و سفره غذایی مردم استان‌های گیلان، مازندران و گلستان دارد. ماهی سفید از خانواده کپور ماهیان بوده و از ماهیان اقتصادی با ارزش دریای خزر به حساب می آید که به دلیل طعم و مزه مطلوب طرفداران زیادی دارد ولی به دلایل متعدد امکان پرورش این ماهی در استخر پرورشی وجود ندارد. این ماهی در سواحل ایرانی دریای خزر از رودخانه ترك در قسمت شمالی دریای خزر تا سواحل جنوبی دریای خزر و بخصوص در مناطق غربی و شرقی انزلی و حتی رودخانه اترك پراکنش داشته و زندگی می‌کند، در قسمت شمالی دریا بویژه رودخانه‌های ولگا و اورال به ندرت مشاهده می‌شود، ماهی سفید در مجموع ٩٠ درصد ذخایر آن بومی آب‌های ایران می‌باشد.
طی دهه‌های گذشته ذخایر آن و نیز دگرگونی مناطق تخم‌ریزی این ماهی در رودخانه و تالاب‌ها و بر اثر برداشتن شن و ماسه و وارد شدن سموم کشاورزی، خانگی و صنعتی کاهش طی نموده و با توجه به نکات ذکر شده نیاز به اهمیت پرورش این ماهی در قفس‌های دریایی احساس می‌شود.
بدون دیدگاه