قفس پرورش ماهی و انواع آن

شغل پرورش ماهی مانند هر شغل دیگری نیاز به تخصص و مهارت و دانش کافی می باشد. نگهداری و پرورش ماهی در قفس بحث جدیدی است که امروز می خواهیم به آن  بپردازیم. در واقع با استفاده از قفس بخشی از آب دریا، سراب، آب پشت سد و… را از اطراف و كف توسط ابزارهای مختلفی مثل توری با چشمه های مختلف محصور می کنند و در آن محیط، پرورش ماهی صورت میپذیرد. برای اولین بار ماهیگیران از قفس برای نگهداری موقت ماهی (تا زمان آماده شدن برای فروش) استفاده می كردند. پرورش در قفس، روش جدیدی است كه در سالهای اخیر در نواحی ساحلی بکار برده می شود.

انواع قفس پرورش ماهی

• قفس های فولادی:

اين نوع قفس با توجه به امنيت بيشتر براي كاركنان و وجود راهروها، نرده ها، سطوح غير صيقلي، مكانيزه بودن و عمليات اجرايي آسان بيشتر مورد نظر است. چارچوب آن را مي توان از گالوانيزه، فولاد يا آلومينيوم با روكش روي ساخت به طوري كه از نظر مكانیكي قوي باشد و همچنين بتواند در مقابل خوردگي مقاوم و قطعات آن به راحتي قابل تعمير و جايگزينی باشد. این قفس استحکام خوبی در مقابل امواج و جریان های دریایی دارد. چار چوب بر روی بالشتک های شناور کننده یا فوم نصب می شود. شبکه مهار آن همانند قفس های پلی اتیلنی است و به صورت شناور و مربع یا مستطیل شکل طراحی می شود. عموماً در مناطق نزدیک به ساحل و پناهگاه نصب میگردد.

• قفس های پلی اتیلنی شناور:

چهارچوب اين قفس ها با لوله هاي قابل انعطاف پلي اتيلني ساخته مي شوند كه به وسيله قلاب هاي فولادي يا لوله هاي عمودي محكم مي گردند و داراي نرده تيكه گاه می باشند. سواركردن قطعات در محل با جوش دادن لوله هاي پلي اتيلن و به وسيله ماشين هاي جوشكاري حرارتي صورت ميگيرد. کل مزرعه قفس در عمق 4 الی 6 متر به صورت شبکه طناب به هم متصل می شوند. حلقه مدور پلي اتيلني شناور عامل اصلي نگهدارنده تورهاي پرورش ماهي میباشد.

این نوع قفس به نسبت سایر قفس ها قیمت مناسبتری دارد و دارای ساختار ساده ای است به طوری که در سطح آب از 2 تا 3 ردیف لوله پلی اتیلنی فشار قوی دایره ای شکل و در زیر سطح همانند شکل زیر از طناب، زنجیر، صفحات تقسیم، شکل، لنگر و تورهای نایلونی تشکیل شده است. در دریای باز و در عمق های 20 الی 40 متری قابلیت نصب دارد. از نقاط ضعف آن می توان به کاهش حجم تور در سرعت جریان آب پنج دهم متر در ثانیه و ادامه آن تا 60% کاهش حجم در سرعت جریان آب یک متر در ثانیه نام برد.

• قفس پلی اتیلنی غوطه ور:

این نوع قفس با الهام از انرژي امواج دريا طراحي شده است. با افزايش عمق، به طور مداوم انرژي امواج کم می شود به طوري كه آب دریا در عمق برابر نصف طول موج، برای ماهی آرام و بدون استرس است. لنگرهای قفس به صورت عمودی درست زیر قفس قرار میگیرند. در شرايط طوفاني، قفس در جهت جریان های دريايي عمل ميكند، اما با حركات مداوم امواج تقريباً مشابه جلبك های دريايي حرکت می کند و بنابراين با عدم مقاومت در مقابل امواج، فشار وارده بر تمامي قسمت هاي قفس کم میشود.

در هواي طوفاني وقتي كه سطح دريا با حركت قابل توجه امواج روبرو مي شود، قفس ها در جهت امواج حرکت می کنند و به عمق می روند به طوری که ماهيان پرورشی در لايه هاي آرام و عميق تر دريا با اين قفس پناه ميگيرند. قفس ها به ترتيب در رديف هاي دوتايي با فضاي وسیعی در مركز مزرعه دریایی چیده می شوند. با اين نوع استقرار، امكان دسترسي آسان به تمامي قفس ها فراهم و تبادل فراوان آب دريا تضمين می شود. عمق نصب به علت كاربرد سيستم مهار عمودي تأثيري در موقعيت قفس ها ندارد و توصيه مي شود مزارع پرورش ماهي در مكان هايي از درياي باز قرار گيرند كه داراي حداقل سی متر عمق هستند. سطح اشغال شده در قفس هاي پايه كششي و تجهیزات آنها، نسبت به ساير قفس ها بطور قابل توجهي كمتر میباشد.

• قفس کروی نیمه غوطه ور و غوطه ور:

این قفس محصول سال 2009 و در سه مدل طراحی و ساخته شده است که در حجم های 212 ، 3700 و 7820 متر مکعب وجود دارد. جنس آن از پلی اتیلن و FRP است و قابلیت نصب در عمق 60 متری را دارا میباشد.

این نوع قفس از مقاوم ترین سازه های دریایی به شمار می رود، به طوریکه در مقابل امواج 18 متری مقاومت می کند و با شبکه مهار ویژه خود قابلیت چرخش و انعطاف فوق العاده ای از خود نشان می دهد. قیمت بالای این قفس را می توان از معایب آن نام برد.

• قفس نیمه غوطه ور بشقابی شکل:

در مناطق دور از ساحل با قابلیت مقاومت در برابر سرعت جریان دریایی بالا (دوگره دریایی ) تحت عنوان ایستگاه دریایی به کار می روند. دارای شبکه مهار سه نقطه ای است و طراحی آن به گونه ای است که در برابر جریان های دریایی کاهش در حجم تور نداشته و قابلیت غوطه ور شدن نیمی از آن وجود دارد. شکل آن تقریباً شبیه به دو مخروط که از قائده به هم چسبیده باشند، است. تعویض تورها و برداشت ماهی به صورت مکانیزه انجام می شود و بسیار مناسب برای شرایط طوفانی است.